Volgens de ayurveda bestaat alles in de wereld uit vijf elementen. Aarde, water, vuur, ruimte en lucht. Zo ook jijzelf. Maar omdat de verhoudingen van deze elementen voor ons allemaal verschillend zijn, betekent dit dat we allemaal anders zijn. Je kan daar hier meer over lezen. Deze elementen vinden we ook terug in de voeding die we eten. Hierdoor heeft ons eten allemaal een andere smaak. Want ook smaak heeft de verschillende elementen in zich. Daarom zijn bepaalde voedingsmiddelen voor de ene persoon ook beter dan voor een andere.
Elke smaak zijn eigen functie
In de ayurveda gaan we uit van zes verschillende smaken: zoet, zuur, zout, bitter, wrang en scherp. Het beste is om al deze zes smaken te verwerken in je maaltijd. Elke smaak heeft namelijk zijn eigen functie in je spijsvertering. Het is belangrijk om alle elementen in je lichaam te voeden. Hierdoor heb je na een maaltijd geen trek meer en voel je je voldaan. De verhouding van die smaken kan wel verschillen per mens, want iedereen heeft wat anders nodig. Dus ben jij uit balans, dan kan je met voeding en het gebruiken van de juiste smaken ook weer in balans komen. Bijvoorbeeld een pitta komt in balans door geen voeding te eten waar de elementen vuur en water in zitten. Want tegengestelde voedingsmiddelen balanceren elkaar. Dus zoet, bitter en wrang zijn goede smaken voor een pitta uit balans.
| Smaak | Elementen | Goed voor welke dosha? |
| Zoet | Aarde en water | Vata en pitta verlagend |
| Zuur | Aarde en vuur | Vata verlagend |
| Zout | Vuur en water | Vata verlagend |
| Bitter | Ruimte en lucht | Pitta en kapha verlagend |
| Wrang | Aarde en lucht | Pitta en kapha verlagend |
| Scherp | Lucht en vuur | Kapha verlagend |
Zoet
Bij zoet denk je misschien al snel aan suiker. Maar geraffineerde suikers zijn voor niemand goed. Ook groente en andere voedingsmiddelen kunnen zoet zijn. Denk aan rijst, melk, tarwe, spelt, dadels, rode biet, zoete aardappel, wortel, pompoen, pastinaak, maar ook sommige noten, zaden en oliën zijn zoet. Zoet eten zorgt voor de opbouw en ontwikkeling van vitaliteit en leveren de noodzakelijke koolhydraten, vetten en eiwitten. Het is goed voor een gezonde huid en gezond haar en zorgt voor stabiliteit. Gebruik dit altijd wel met mate. Te veel zoet zorgt namelijk voor verkoudheid, hoesten, verstoppingen, luiheid en overgewicht. Maar ook diabetes, oedeem en goedaardige knobbels in je borsten kunnen veroorzaakt worden door teveel zoet.
Zuur
Sinaasappelen, citroenen, appels, bramen, frambozen, zure room, yoghurt, kaas, azijn en gegist voedsel zijn voorbeelden van zuur eten. Wanneer ze met mate worden gegeten zorgen ze voor een betere eetlust, verbeteren ze de spijsvertering(ze stimuleren de aanmaak van spijsverteringssappen), geven ze het lichaam energie en zijn ze goed voor het hart en de geest. Ze helpen bijvoorbeeld om je emoties te kalmeren en je gedachten te ordenen. Maar ook hier geldt: gebruik je teveel zure voeding dan heeft dit een negatief effect. Bijvoorbeeld: brandend maagzuur, maagzweren, gevoelige tanden en verschillende huidaandoeningen.
Zout
Zout spreekt eigenlijk voor zich. Alle verschillende soorten zout vallen hieronder. Maar denk ook aan voedingsmiddelen waar veel zout in zit, zoals olijven, kaas, en bepaalde vissoorten. Zout is de specerij die in de westerse keuken het meest gebruikt wordt. En we eten dit als mens eigenlijk teveel. Teveel zout zorgt voor een verergering van huidaandoeningen, hoge bloeddruk, rimpels in de huid, kaalheid en oedeem. Terwijl als je dit met mate neemt het goed is voor je spijsvertering en het afvoeren van afvalstoffen. Daarnaast zorgt zout er ook voor dat je minder lucht in je systeem vasthoudt en verwarmd je lichaam.
“Wist je dat je tong verschillende smaakgebieden heeft? Zo proef je zoet vooral voor op je tong, zuur en zout aan de zijkanten van je tong, scherp op het midden van je tong en bitter en wrang juist wat meer achterop je tong.“
Bitter
Alle bladgroenten, kool, kurkuma, komijn, koffie, sandelhout, fenegriek, aloë vera en rabarber zijn voorbeelden van bittere voedingsmiddelen. Bitter is niet een smaak waar mensen heel dol op zijn. Toch laat het andere smaken juist weer beter uitkomen. Bitter helpt tegen jeuk, hardnekkige huidaandoeningen, werken koortsverlagend en zorgt voor stevige huid en spieren. Teveel bitter zorgt voor vermoeidheid, duizeligheid, verzwakken van bloed, spieren en sperma.
Wrang
Deze samentrekkende smaak vind je in onrijpe bananen, granaatappel, kurkuma, okra, erwten, bonen en peulvruchten. Bij teveel gebruik kan je een droge mond krijgen, stagnatie van de bloedsomloop, hartkramp, afname libido en constipatie. Terwijl als je het met mate eet dit zorgt voor het genezen van maagzweren en het stopt bloedingen die door stolsels worden veroorzaakt.
Scherp
Gember, mosterdzaad, radijs, alle soorten pepers, ui, knoflook en mosterd zijn scherp. Het maakt de mond schoon, zorgt voor een betere spijsvertering, helpt bij verkoudheid, bevorderd de bloedsomloop, helpt bij de afvoeren van afvalstoffen en doodt bacillen en parasieten. Maar wanneer je teveel scherp eten eet, kan je last krijgen van misselijkheid, brandend maagzuur, diarree, slapeloosheid, maagzweren, astma, verschillende huidaandoeningen krijgen en ook kan het sperma en eicellen in kwaliteit doen verminderen.
Het beste is dus om al deze zes smaken te verwerken in je maaltijd. Maar doe het met mate en zorg ervoor dat ze in balans zijn. Elke smaak heeft namelijk zijn eigen functie in je spijsvertering en deze wil je niet door een overdaad verstoren. Voedingsmiddelen kunnen ook meerdere smaken in zich hebben. Een voorbeeld is kurkuma. Dit specerij is bitter, pittig en wrang.
Heb je een vraag? Stuur me dan een berichtje via info@mijnthuisgevoel.nl. Wil je op de hoogte blijven van de nieuwste artikelen, acties, tips of allerlei andere nieuwtjes. Schrijf je dan in voor de maandelijkse nieuwsbrief van mijn thuisgevoel- ayurveda en meer. Inschrijven kan je hier doen.
